شادی و تفریح از نظر قرآن و روایات اسلامی

ساخت وبلاگ

شادی از دیدگاه قرآن و روایات اسلامی

دین اسلام كه به همه ی ابعاد حیاتی انسان توجه کرده و متناسب با نیازهای واقعی وی برنامه هایی ارائه كرده است . درمورد شادی و نشاط و عوامل نشاط انگیز را كه لازمه ی یك زندگی موفق است مواردی رابه انسان معرفی و توصیه می كند .[13]
امام علی(ع) می فرماید : شادی باعث انبساط روح و ایجاد وجد و نشاط می شود .[14]
حدیث زیبایی كه از رسول اكرم (ص) نقل است كه فرمود : در بهشت جایی است كه به آن خانه ی شادی گفته می شود ، هیچ كس به آن خانه وارد نمی شود مگر آن كه موجب شادی كودكان شده باشد .[15]

معنی لغوی شادی و تفریح :
شادی حالت مثبتی است كه در انسان به وجود می آید و در مقابل غم و اندوه قرار دارد و معمولاً منجر به رفتاری می شود كه بر آن حالت شادی كنان گفته می شود ، یعنی فرد در حال شادی كردن است .[1]
تفریح به معنای شاد كردن ، فرح و خوشی ، تفرج و تماشا و گشت و گذار آمده است . [2]
الفاظ شادی در قرآن :
شادی و نشاط در قرآن كریم اغلب با الفاظی هم چون فرح ، فرحوا ، تفریح ، تفرحوا ، تفرحون ، یفرح ، فرحون و فرحین آمده است ؛
معنی لغوی فرح :
فرح مخالف حزن و اندوه است .[3] و عبارت است از لذّت قلب و روح از رسیدن به آنچه میل دارد .[4] و در بیانی گفته شده ؛ فرح شرح صدر است به سبب لذت زودگذر كه اكثراً درباره ی لذات حسی و دنیوی صدق می كند .[5]
فرح در قرآن در چند معنا به كار رفته است ؟
1- سركشی و بدمستی كه درباره ی آن خداوند می فرماید : << إِنَّ اللَّهَ لَا یُحِبُّ الْفَرِحِینَ >>[6]
2- خوشنودی و رضا كه خداوند می فرماید : << مِنَ الَّذِینَ فَرَّقُوا دِینَهُمْ وَكَانُوا شِیَعًا كُلُّ حِزْبٍ بِمَا لَدَیْهِمْ فَرِحُونَ >> [7]
3- شادمانی و خوش حالی كه در این باره خداوند می فرماید: << فَرِحِینَ بِمَا آتَاهُمُ اللّهُ مِن فَضْلِهِ وَیَسْتَبْشِرُونَ بِالَّذِینَ لَمْ یَلْحَقُواْ بِهِم مِّنْ خَلْفِهِمْ أَلاَّ خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلاَ هُمْ یَحْزَنُونَ >> [8]
در همه ی موارد << فرحین >> به معنای آنان كه شاد و مسرورند ، آمده است . اما در جایی از قرآن مهر و محبت الهی نسبت به تعریف << فرحین >> نفی شده است و اشاره شده كه << فرحین >> از محبت خداوند دور شده اند ،[9] كه این سوره درباره ی قارون است . در این جا كلمه ی << فرح >> به معنای << بطر >> یعنی چیزی که لازمه ی فرح و خوش حالی و فرح مفرط و بیش از حد كه آخرت را از یاد می برد ترجمه شده است .[10] چنین فرحی چون مانع از محبت خداوند است ، نهی شده و در این جا << فرحین >> به معنای <<اشرین>> و <<بطرین>> ؛ است یعنی كسانی كه شكر خداوند را به خاطر آنچه بر آن ها عطا فرموده ، به جای نمی آورند و به متاع دنیوی و لذات نفسانی ، آن قدر در رسیدن به این لذّات غوطه ور شده كه از توجه به اعمال صالح و تلاش برای انجام آن بازمانده است .[11و12]
سرگرمی های لذت بخش و هدف دار در كلام امام رضا (ع) این گونه وصف شده است : از لذائذ دنیوی نصیبی برای كامیابی خویش قرار دهید و خواهش های دل را از راه های مشروع برآورید، مراقبت كنید كه در این كار به مردانگی و شرافت شما آسیب نرسد و دچار اسراف و تند روی نشوید ، تفریح و سر گرمی های لذت بخش ، شما را در اداره ی زندگی یاری می كند و با كمك آن بهتر در امور دنیوی خویش موفق خواهید شد
اهمیت شادی و تفریح در آموزه های دینی ؛
دین اسلام كه به همه ی ابعاد حیاتی انسان توجه کرده و متناسب با نیازهای واقعی وی برنامه هایی ارائه كرده است . درمورد شادی و نشاط و عوامل نشاط انگیز را كه لازمه ی یك زندگی موفق است مواردی رابه انسان معرفی و توصیه می كند .[13]
امام علی(ع) می فرماید : شادی باعث انبساط روح و ایجاد وجد و نشاط می شود .[14]
حدیث زیبایی كه از رسول اكرم (ص) نقل است كه فرمود : در بهشت جایی است كه به آن خانه ی شادی گفته می شود ، هیچ كس به آن خانه وارد نمی شود مگر آن كه موجب شادی كودكان شده باشد .[15]
سرگرمی های لذت بخش و هدف دار در كلام امام رضا (ع) این گونه وصف شده است : از لذائذ دنیوی نصیبی برای كامیابی خویش قرار دهید و خواهش های دل را از راه های مشروع برآورید، مراقبت كنید كه در این كار به مردانگی و شرافت شما آسیب نرسد و دچار اسراف و تند روی نشوید ، تفریح و سر گرمی های لذت بخش ، شما را در اداره ی زندگی یاری می كند و با كمك آن بهتر در امور دنیوی خویش موفق خواهید شد .[16]
در تقسیم بندی اوقات و نظم روزانه ای كه پیشوایان معصوم (ع) توصیه كرده اند ، مسرّت و شادی جایگاه ویژه ای دارد ، چنانكه امام رضا (ع) می فرماید : كوشش كنید اوقات روز شما چهار قسمت باشد؛ ساعتی برای عبادت و خلوت با خدا ، ساعتی برای تأمین معاش ، ساعتی برای معاشرت با برادران مورد اعتماد وكسانی كه شما را به عیب هایتان واقف می سازند و در باطن به شما خلوص و صفا دارند و ساعتی را هم به تفریحات و لذائذ خود اختصاص دهید و از مسرّت و شادی ساعات تفریح ، نیروی انجام وظائف را تأمین كنید .[17]

عوامل شادی آفرین :
اسلام دین شادی وحلاوت و نشاط است ، اما شادی آمیخته با فساد را تجویز نمی كند و برای مسلمانان سبك سری ، هرزگی و توهین را به بهانه شادی روا نمی دارد . خداوند می فرماید : در رأس همه ی عوامل شادی و نشاط ایمان به خدا و تقوای الهی است و در سایه دین است كه شادی واقعی به دست خواهد آمد .
یكی از راه های بدست آوردن شادی و نشاط پایدار ومعنوی ، استفاده از رهنمودهای دین در كم كردن وابستگی ها به دنیا و آرزوهای دور و دراز در رسیدن به مظاهر دنیا و به طور كلی زهد و قانع بودن است . زیرا هر چه وابستگی انسان به مظاهر دنیا و مال و منال و لذّت های گذرا بیشتر باشد ، غم و افسردگی بیشتری را به دنبال خواهد داشت .[18]
پیامبر اكرم (ص) در این باره می فرماید : علاقه شدید به مظاهر دنیا غم و اندوه را زیاد می كند .[19]
یكی دیگر از عوامل شادی آفرین در زندگی انسان تفریح و است . روح انسان به تفریح و نیاز دارد. به طوری كه تفریحات سالم از بهترین شادی ها و لذت های سالم و نشاط آور انسان است .
طبق کلام خدا ومعصومین هرچه در زندگی گناه نباشد ،زندگی شیرین تر و شادی در آن بیشتر جریان دارد قرآن می فرماید :كسانی كه تقوا داشته باشند ، زندگی شان شیرین می شود . << وَ أَنَّهُ هُوَ أَضْحَكَ وَ أَبْكى >> [22]rlm; آیه ی قرآن است ،می فرماید : شاد کردن و گریاندن دست خدا است .
خداوند در قرآن كریم به سیاحت و سفر امر فرموده است تا انسان هم از سرنوشت و سرگذشت گذشتگان آگاهی یابد و عبرت گیرد و هم از زیبایی طبیعت بهره ببرد و شادمان شود.
ورزش و بازی نیز از جمله عوامل شادی محسوب می شود . ورزش از كارهای نشاط آوری است كه رهبران دینی به آن عنایت داشته و به بعضی از ورزش ها به خاطر اینكه در ورزیدگی وفنون رزمی و دفاعی تأثیر دارند ، بیشتر توجه شده است. چنانكه پیامبر اكرم (ص) می فرماید : حق فرزند بر عهده پدرش این است كه به او نوشتن و شنا كردن و تیر اندازی را آموزش بدهد و جز از راه حلال روزی او را تامین نكند.[20]
رسول خدا می فرماید : هر كه مومنی را شاد كند ، مرا شاد كرده و هر كه مرا شاد نماید ، همانا خداوند را شاد نموده است.[21]
نتیجه
طبق کلام خدا ومعصومین هرچه در زندگی گناه نباشد ،زندگی شیرین تر و شادی در آن بیشتر جریان دارد قرآن می فرماید :كسانی كه تقوا داشته باشند ، زندگی شان شیرین می شود . << وَ أَنَّهُ هُوَ أَضْحَكَ وَ أَبْكى >> [22]rlm; آیه ی قرآن است ،می فرماید : شاد کردن و گریاندن دست خدا است .خیلی از اوقات اتفاق افتاده که در ظاهر به خاطر کاری ناراحتی پیش آمده اما چون آن مورد ، صبغه ی دینی داشته بلافاصله از راه دیگری خوشحال شده ایم و بالعکس ، از موردی به خوشحالی کذایی رسیده ایم که به چشم به هم زدنی آن شادی از ما سلب شده است .پس می توان به این نکته ی اساسی و مهم رسید که از راه گناه لذت واقعی نخواهیم برد !!
پی نوشت ها :
1- لغت نامه ی دهخدا ، ذیل واژه ی شادی
2- همان منبع ، ذیل واژه ی تفریح
3- معجم مقایس اللغة ، ذیل ماده فرح
4- مصباح المنیر ، ج 2، ص 638
5- مفردات الفاظ قرآن ، ص 628
6- قصص ، 76
7- روم ، 32
8- آل عمران ، 170
9- الحسب والیغفن فی القرآن الكریم ، ص 246
10- معجم مقایس اللغة
12و11- المیزان ، ج 16، ص 110 و الدرالمنثور ، ج 6 ، ص 438
13- التحریر والتنویر ، ج 20، ص 178
14-همان ،ج 20،ص180
15- تربیت ، ص 54
16- بحارالانوار ، ج75 ،ص321
17- همان
18- نهج البلاغه ، ص995
19- بحارالانوار ، ج 73 ، ص91
20- بحارالانوار ،ج75،ص 322
21- همان
22- نجم /43

منبع:پایگاه استاد انصاریان

همه چی دانلود...
ما را در سایت همه چی دانلود دنبال می کنید

برچسب : نویسنده : دانلودی hamechi بازدید : 170 تاريخ : دوشنبه 19 بهمن 1394 ساعت: 19:15