جایگاه فاطمه زهرا(س) در نظر اهل بیت

جایگاه فاطمه زهرا(س) در نظر اهل بیت

جایگاه حضرت صدیقه کبری(س) از نظر اهل بیت(ع) جایگاه والا و خاصی است. وقتی حضرت علی(ع) چاه <<بئرابن ابی نیزر>> را احداث کرد، تصمیم گرفتند وقف نامه برای آن بنویسند، فرزندان حضرت فاطمه(س) را متولی وقف نامه معرفی کردند. در جنگ صفین و جمل نیز امیرمؤمنان (ع) به حسنین (ع) اجازه میدان رفتن نمی دادند، زمانی که اصحاب علت را جویا شدند، حضرت فرمودند که این دو را حفظ کنید، <<لئلا یَنقَطِع بِهما نَسل رسول الله>>برای اینکه نسل رسول الله (ص) قطع نشود، همچنین امام حسین(ع) در روز عاشورا، رجزی خواندند و برای این که مادرشان حضرت فاطمه(س) بود، افتخار کردند. اما مهم ترین دلیلی که نشان دهنده جایگاه بالای حضرت فاطمه زهرا(س) در پیشگاه حضرت علی(ع) است، خطبه ای است که امیرمؤمنان در کنار قبر حضرت زهرا، خطاب به پیامبر اسلام (ص) ایراد کردند، در آن خطبه تصریح شده که حضرت فرمودند ای رسول خدا شکیبایی من از فراق محبوبه ات کم شد و خویشتن داریم در فراق سرور زنان جهان از بین رفت و...


در ایام شهادت حضرت زهرا(س) هستیم و آن را به تمامی مسلمانان جهان و پیشگاه حضرت ولی عصر (عج) و مقام عظمای ولایت و همه ارادتمندان آن حضرت تسلیت می گویم و امیدوارم زندگی این بانوی گرامی الگوی همه باشد.

شخصیت فاطمه زهرا(س) تنها الگوی زنان نیست، بلکه تمامی انسان ها می توانند از زندگی این بانو الگو بگیرند. درست است که عمر با برکت ایشان کوتاه بود، اما می تواند برای جامعه ما نقش کاربردی داشته باشد.

صاحب احتجاج سخنی از امام زمان(عج) نقل کرده است، که حضرت می فرمایند: <<لی فی ابنة الرسول، اسوة حسنة>>؛ برای من در دختر پیامبر(ص) اسوه حسنه ای است. البته باید دانست که منظور حضرت ولی عصر(عج) در چه بعدی مادر خود را الگو معرفی می کنند، تلاش ها و فعالیت های بی وقفه ایشان برای ابقای دین پیامبر(ص) و حفظ ارزش های اسلامی، دفاع از حریم ولایت، صبر ایشان دربرابر تمامی مشکلات، ایراد سخنرانی و حضور در صحنه ها، در برابر افرادی که در صدد آسیب زدن به اسلام داشتن از این نوع الگو هاست.

جایگاه حضرت صدیقه کبری(س) از نظر اهل بیت(ع) جایگاه والا و خاصی است. وقتی حضرت علی(ع) چاه <<بئرابن ابی نیزر>> را احداث کرد، تصمیم گرفتند وقف نامه برای آن بنویسند، فرزندان حضرت فاطمه(س) را متولی وقف نامه معرفی کردند. در جنگ صفین و جمل نیز امیرمؤمنان (ع) به حسنین (ع) اجازه میدان رفتن نمی دادند، زمانی که اصحاب علت را جویا شدند، حضرت فرمودند که این دو را حفظ کنید، <<لئلا یَنقَطِع بِهما نَسل رسول الله>>برای اینکه نسل رسول الله (ص) قطع نشود، همچنین امام حسین(ع) در روز عاشورا، رجزی خواندند و برای این که مادرشان حضرت فاطمه(س) بود، افتخار کردند. اما مهم ترین دلیلی که نشان دهنده جایگاه بالای حضرت فاطمه زهرا(س) در پیشگاه حضرت علی(ع) است، خطبه ای است که امیرمؤمنان در کنار قبر حضرت زهرا، خطاب به پیامبر اسلام (ص) ایراد کردند، در آن خطبه تصریح شده که حضرت فرمودند ای رسول خدا شکیبایی من از فراق محبوبه ات کم شد و خویشتن داریم در فراق سرور زنان جهان از بین رفت و...

* یکی از ویژگی هایی که خداوند در وجود حضرت فاطمه(س) قرار داده بود، مقام <<عصمت>> بود، در این باره توضیح دهید.

مهم ترین سخنی که عصمت حضرت فاطمه(س) را اثبات می کند، آیه مبارکه تطهیر است، بیش از چهل نفر از صحابه رسول الله(ص) بر این سخن تأکید دارند که این آیه درباره حضرت زهرا، حسنین و امیرمؤمنان(ع) است پس از نزول این آیه، پیامبر(ص) مقابل خانه حضرت زهرا(س) می آمدند و می فرمودند: <<السلام علیکم اهلَ البیت اِنَّما یُرید الله لِیُذهب عنکم الرِجس اهلَ البیت و یُطّهِرکُم تَطهیرا>>. دلالت آیه تطهیر بر عصمت این ذوات مقدس، بر اهل فن پوشیده نیست، چون اراده ای که در این آیه است، اراده تشریعی نیست، زیرا اراده تشریعی خداوند برای تطهیر نسبت به همه است، ولی <<انّما>> که در ابتدای این آیه آمده است، حصر اراده خدا را درتطهیر نشان می دهد و این غیر از اراده تشریعی است و خداوند آن را به این خانواده عطا کرده است.

* در این خصوص بیشتر توضیح دهید.

همانگونه که گفته شد، عصمت حضرت فاطمه(س) با مراجعه به قرآن امر ثابتی است؛ حال اگر این آیه هم نبود، عصمت این بانو در روایاتی که میان فریقین عامه و خاصه مسلم و قطعی الصدور از رسول الله است، گواه بر این است. در روایت پیامبر(ص) که فرمودند: <<اِن الله عَزوجل یَغضبِ بغضب فاطمة و یرضا برضاها>>؛: <<خداوند با غضب فاطمه خشمگین و با خشنودی او خشنود می شود>>، دلالت روشنی بر عصمت حضرت ام ابیها(س) است نشان می دهد؛ رفتار این حضرت(س) همیشه درست و دور از هر گونه اشتباهی بود. پیامبر در درباره ایشان فرمودند: که ایشان <<سیدة نساءالعالمین>> است؛ حال اگر ایشان دارای مقام عصمت نبود، هیچگاه به این مقام دست نمی یافتند. این بانوی گرامی اسلام، در عبادت، عفاف، ارزش های دینی، اخلاقی و انسانی، زنی بی نظیر و بی بدیل است.

* برای حضرت زهرا(س) لقب های زیادی عنوان شده و برخی تا پنجاه لقب شمرده اند، یکی از این القاب، محَّدثه بودن ایشان است، کمی در این باره توضیح دهید.

واژه محدثه به کسی گفته می شود که دیگری برای او حدیث می کند. در روایت آمده است که ملائکه با او حدیث می کردند و در حدیث معتبری که در کافی آمده است، پس از رسول خدا(ص)، شدت حزن و اندوه فاطمه(س) به دلیل رحلت پیامبر اکرم(ص) به اندازه ای شد که خداوند برای تسکین روح ایشان، جبرئیل را بر او فرستاد. <<کان یأتیها جبرائیل و یُحدّثِها>>؛ یعنی جبرئیل نزد او می آمدند با او سخن می گفتند.

* ممکن است، عده ای بگویند جبرئیل تنها بر پیامبران نازل می شد در پاسخ به این پرسش چه باید گفت؟

در پاسخ به آنها باید گفت؛ جبرائیل به خدمت حضرت مریم(س) نیز می آمد و با ایشان هم سخن می گفتند. همانگونه که در سوره مریم آمد.<<فَتَمثَّل لها بشراً سویاً>> از این رو مشخص می شود که جبرئیل تنها بر پیامبران نازل نمی شد. جبرئیل بر حضرت زهرا(س) نازل می شد و مطالبی را از آینده برای ایشان می آرود و حضرت علی (ع) آنها را می نوشت. این کتاب به عنوان مصحف فاطمه(س) نام دارد، ائمه اطهار(ع) نیز گاهی به این کتاب استناد می کردند.

* حضرت امام موسی کاظم(ع) در روایتی فرموده اند <<اِنَّ فاطمة علیها سلام صدیقة شهیدة>>، برخی با ایجاد شبهاتی در شهادت حضرت تشکیک می کنند در این خصوص اگر صحبتی دارید، بفرمایید.

در آغاز باید گفت؛ سند حدیث درست و قابل اعتماد است. کلمه صدیقه به مقام عصمت ایشان دلالت دارد، چون کسی که معصوم نباشد، صدیق نمی شود و این واژه ملازم فاطمه زهرا(س) است درباره کلمه <<شهیده>> نیز باید گفت؛ شهید از القاب خداوند است که در قرآن آمده است <<انه علی کل شیء شهید>> و شاهد هم که اسم فاعل است به پیغمبر نسبت داده شده است << یا اَیها النبیُّ اِنّا ارسلناک شاهداً و مبشراً و نذیراً>> که به معنی حاضر است <<شهید>> را <<شهید>> می گویند، چون حاضر است و در نزد خدا روزی می برد. <<ولا تحسبن الذین قتلوا فی سبیل الله امواتاً بل احیاءٌ عند ربهم یرزقون>>. اما در لسان روایات و در عرف و در لغت به کسی که در راه خدا جان خود را از دست بدهد، <<شهید>> گفته می شود؛ این واژه در زبان عربی و در زمان پیامبر(ص) نیز بود. برای نمونه شهدای <<بئر معونه>> کسانی بودند که در زمان پیامبر(ص) برای تبلیغ رفتند و شهید شدند، شهدای بدر، شهدای احد و... در همان عصر گفته می شد که شهدا بدون غسل و کفن دفن می شدند. حال مسئله غسل حضرت زهرا(س) به دست علی(ع) مطرح می شود که در این باره باید گفت؛ که غسل و کفن نکردن برای افرادی است که در معرکه جنگ شهید می شوند؛ به نظر بنده برای این بود که اگر می خواستند شهید را در جبهه جنگ غسل و کفن کنند، امکانات اجازه نمی داد تا این کار صورت بگیرد، از همین رو شارع مقدس این حکم را برداشته است، ولی شخصی که در معرکه جنگ زخمی شده بود و پس از آن شهید می شد، او را غسل و کفن می کردند که او هم شهید واقعی بود؛ چون در راه خدا جان خود را از دست داده بود. حضرت زهرا(س) هم شهیده است، چون در راه خدا جان خود را داد ند و فداکاری و ایثار کردند.

ابی بصیر نقل می کند؛ این بانو در اثر دفاع از حریم ولایت و ضرباتی که بر او وارد شد، شهید شد. می گوید؛ سبب شهادت این بانو از این بود که <<قنفذ>> ضربه ای با غلاف شمشیر به او زد که سبب سقط شدن حضرت محسن (ع) شد و آسیب شدیدی به بازوی دختر پیغمبر وارد کرد و منجر به شهادت او شد.

در کجا به حضرت فاطمه ضربه زدند؟ در خانه ای که پیغمبر خدا در مقابل آن می ایستادند و سلام می کردند و آیه تطهیر را قرائت می نمودند، آنها به این خانه هجوم برده و او را به شهادت رساندند. با این همه توضیحات، به نظر من جای ابهامی برای شهیده بودن حضرت فاطمه زهرا وجود ندارد.

* خطبه ای از حضرت صدیقه کبری(س) بعد از ارتحال پیامبر (ص) و در دفاع از حقوق خود نقل شده که در عین فصاحت و بلاغت، نکاتی را پیرامون توحید، عدالت و فلسفه احکام فرموده اند در خصوص محتوای این خطبه توضیح بفرمایید.

خطبه ایشان به نوعی دایره المعارفی برای تمامی مسلمانان است؛ از همان ابتدا که ایشان شروع به قرائت خطبه می کند، معجزه ای از معجزات خود را نمایان می سازند. انسان برای اینکه بتواند به خوبی سخن بگوید؛ باید سالها فن سخنوری را تمرین کرده و آن را بیاموزد تا صحبت خوبی داشته باشد؛ ایشان نه در گذشته سخن گفته و نه در مکتبی درس خوانده بودند, حال آنکه خطبه ای که از آغاز تا پایان آن دارای نکات عمیق و دقیق است و در اوج بلاغت و فصاحت است، معجزه ای از آن حضرت بود.

در بخشی از این خطبه، حضرت درباره فلسفه احکام سخن می گوید: <<جعل الله الایمان تطهیراً لکم من الشرک و الصلاه تنزیهاً لکم عن الکبر و الزکاة تزکیة للنفس و نماء فی الرزق و الصیام تثبیتا للاخلاص و الحج تشییدا للدّین ... و الامر بالمعروف و نهی عن المنکر مصلحة للعامه>>؛ خدا ایمان را برای این که شما را از شرک نجات دهد، نماز را برای دور داشتن از کبر و غرور، حج را برای محکم کردن دین، روزه را برای بیش تر شدن اخلاص و امر به معروف و نهی از منکر را برای سالم سازی مصلحت جامعه قرار داده است.

در ادامه این خطبه حضرت زهرا(س) بیان می دارند که <<و امامتنا نظاماً للملة و اماناً من الفُرقة>> الهی بودن امامت از سوی خدا تصریح می کند تا جامعه و امت اسلامی نظم بگیرد. امام محوریت جامعه است و جلوی پراکندگی را می گیرد. اگر مردم امام را تعیین کنند، ممکن است دو دستگی به وجود آید، حال اگر خدا، همانگونه که پیامبر(ص) را انتخاب کرده است، امام را تعیین کند، دیگر کسی اعتراض نمی کند. با این توصیفات مشخص می شود که اسلام سامان نمی یابد، مگر در مسیری که حضرت زهرا(س) بیان کرده است، قرار گیرد.

* آیا چنین خطبه ای، نشان از علم لدنّی ایشان دارد؟

همه می دانند که تنها خدا فلسفه اصلی احکام را می داند و کسانی که معدن علم خدا هستند به اسرار عبادت آگاه می باشند زمانی که مشخص می شود، ایشان به فلسفه احکام آگاه است، نشان می دهد که دارای علم لدنی بودند.

* در درباره الگو بودن این بانوی گرامی اسلام بگویید.

انسان الگو را برای کارهای روزمره، در زمینه های مختلف قرار می دهد که دچار خطا نشود. برای رسیدن به کمالات نیز باید الگویی داشته باشد؛ از همین رو خدا پیامبر(ص) را بهترین الگوی انسان می داند،<<لقد کان لکم فی رسول الله اسوة حَسنه لمن کان یرجوا الله والیومَ الآخرَ>> چون تمامی ویژگی ها و ارزش های انسانی در او می باشد. فاطمه زهرا(س) نیز آینه تمام نمای رسول اکرم(ص) است و در روایتی آمده است که : << لوکان حُسن شخصاً وکان فاطمه>>؛ اگر می شد زیبایی را نشان داد، فاطمه بود. ایشان در هر حال بهترین الگو برای مردان و زنان جامعه بشری است و حضرت مهدی(عج) نیز دقیقاً به همین دلیل ایشان را الگویی برای خود می دانند.

منبع:سایت حوزه